Sommige wetenschappers geloven dat er lang geleden een tiende planeet in ons zonnestelsel bestond, met de naam Phaëthon (ook wel Phaëthon genoemd) en is niet te verwarren met de komeet met die dezelfde naam kreeg. Ze zien zich in hun stelling bevestigd door een oude Griekse mythe. Maar wat is er met die planeet gebeurd? Is hij te gronde gegaan aan een kosmische ramp? Of bestaat hij nog steeds en is hij alleen verborgen?
De Mythe
De legende rond Phaëton en zijn noodlottige tocht vindt zijn oorsprong in mythische tijden: Phaëton vader, Helios, trok dag in dag uit met zijn zonnewagen langs het firmament en zorgde zo voor het regelmatige ritme van de tijd op aarde. Phaëton oefende zich al vanaf jonge leeftijd in het wagenrennen, omdat hij net zo goed wilde worden als zijn vader.
Epaphus, een zoon van Zeus, pestte hem echter en trok zijn goddelijke afkomst in twijfel. Om een eind te maken aan alle aantijgingen vroeg Phaëton daarom aan zijn vader of hij gedurende een dag de zonnewagen mocht besturen. Helios gaf zijn toestemming en het liep meteen mis: toen de paarden merkten dat Phaëton de teugels in handen had in plaats van zijn vader (de baas van deze paarden), verlieten ze de goed georganiseerde hemelse banen geleid door tijd en ruimte die voorheen onder controle werd gehouden door Helios. Zo kwam, volgens de mythe, de zonnewagen te dicht in de buurt van een aantal sterrenbeelden zoals de Leeuw, de Kreeft en de Schorpioen.
De mythe vertelt ons dat deze sterrenbeelden zodanig oververhit geraakten dat ze hun onderlinge en logische samenhang in het universum verloren of toch op zijn minst zijn vervormt. Phaëton zocht toen zijn heil dichter bij de aarde, wat op onze planeet een enorme hitte veroorzaakte. Met het gevolg dat flora en fauna verbrandden, de aarde veranderde in een grote vlammenzee. Ten slotte riepen de aardse goden Zeus om hulp, die vervolgens zijn bliksem tegen de zonnewagen slingerde. Daardoor verloor Phaëton zijn evenwicht, vervolgens stortte hij neer en ging de dood te gemoed.
De aarde herstelde zich slechts moeizaam van deze ramp. Zeus bracht de aarde en het firmament uiteindelijk weer op orde en de diepbedroefde Helios pakte zijn taak als wagenmennen weer op zodat tijd en ruimte weer in perfecte lijn konden lopen. Zo werd er terug harmonie veroorzaakt tussen hemel, aarde en de daarin zwevende planeten en sterrenbeelden.
Het olieverfschilderij, De val van Phaëton, geschilderd door Peter Paul Rubens (1577-1640), toont hoe de zoon van de zonnegod Helios de controle over, vaders zonnewagen verliest en valt met de dood tot gevolg.
Uit harmonie en balans
De klassieke schrijvers waren naast deze sage het meest onder de indruk van de theorie van een komeet, die op aarde gevallen zou zijn en daarmee een enorme catastrofe zou hebben veroorzaakt. Denk maar aan het uitsterven van de Dinosaurussen. Ook de tijd, het ronddraaien van de aarde zou hiermee vertraagd of versneld zijn geweest. Zo ook de baan van de aarde rond de zon zo hierdoor wel eens kunnen aangetast worden.
Misschien, zo vermoeden sterrenkundigen, waren dat zelfs resten van een planeet. Astronomen en bijbel-vaste astrologen vermoedden het bestaan van deze planeet al eeuwen, omdat het zonnestelsel in de huidige bekende vorm, volgens hen, niet harmonisch en uitgebalanceerd leek. De laatste die zich op deze goddelijke bepaalde 'harmonia mundi' baseerde, was niemand minder dan de Duitse astronoom Johannes Kepler. Hij beweerde al van in het begin van de 17de eeuw dat de onderlinge afstanden tussen de planeten als wiskundig- en muzikaal- harmonische verhoudingen konden worden beschouwd. Zouden de Romeinen dit ook geweten hebben en zich voor berekeningen hiermee rekening hebben gehouden of zou het toevallig zijn als we nu allemaal met een decimaal stelsel zitten waar 10 een grote rol in speelt. Het decimaal stelsel waarvan de Romeinse getallen een voorloper is.
Wat voor Kepler en anderen echter een raadsel bleef, was een groot gat tussen Mars en Jupiter, een gapende leegte, die slechts door een zwerm planetoïden, de huidige asteroïden-gordel, werd doorkruist.
Zou het niet mogelijk zijn dat zich hier ooit een planeet bevond, die op een onverklaarbare wijze explodeerde en een puinhoop aan oeroude ruimtematerialen achterliet in zijn baan en hoogst waarschijnlijk nog veel verder dan de baan die hij toerde rond de zon?
De ideeën van Kepler en zijn voorlopers werden uiteindelijk in zoverre bevestigd dat hedendaagse onderzoekers, die toekomstige vallende sterren bestuderen, de vallende sterren doorgaans als planeetresten interpreteren.
Er is zelfs een astronomische regel, de zogehete regel van Titius-Bode. Volgens deze regel draaien alle planeten wetmatig op bepaalde afstanden rond de zon. De afstand tussen Mars en Jupiter is echter tweemaal groter dan hij volgens deze regel zou mogen zijn. Er ontbreekt dus, net als bij de theorie van Kepler, een planeet Y. Gaat het hier om Phaëton?
De beroemdste astronoom van het afgelopen millennium was Johannes Kepler (1571 - 1630). Hij stelde vast dat afstanden tussen de planeten een bepaalde harmonie vertonen. Alleen het gat tussen Mars en Jupiter stoorde hem.
Waar is de 10de planeet?
De negen zichtbare planeten van ons zonnestelsel, de verhoudingen in onderstaande tabel zijn echter niet juist. Zou er een Phaëton-planeet tussen Mars en Jupiter bestaan hebben?
De bestaande platen vanaf de Zon tot Pluto:
| Naam | Afstand tot de zon | Diameter | Omlooptijd |
|---|
| Mercurius | 58 miljoen km | 4878 km | 88 dagen |
| Venus | 108 miljoen km | 12104 km | 225 dagen |
| Aarde | 150 miljoen km | 12755 km | 1 jaar |
| Mars | 228 miljoen km | 6790 km | 1,88 jaar |
| Jupiter | 778 miljoen km | 142856 km | 11,86 jaar |
| Saturnus | 1427 miljoen km | 120000 km | 29,46 jaar |
| Uranus | 2869 miljoen km | 50799 km | 84,02 jaar |
| Neptunus | 4498 miljoen km | 49424 km | 164,79 jaar |
| Pluto | 5912 miljoen km | ca. 3000 km | 247,7 jaar |
Waar is de planeet gebleven?
Laten we de omgeving eens wat nauwkeuriger bekijken. Phaëton zou op 350-400 miljoen kilometer van de zon verwijderd zijn, dat is meer dan twee keer zo ver als de aarde van de zon is verwijderd (circa 150 miljoen km). 350-400 miljoen kilometer zou exact op de grens tussen kosmisch leven en dood zijn. Phaëton zou zich op de rand van een eco-sfeer hebben bevonden die als levenszone in ons zonnestelsel geldt, alleen binnen deze zone zou er eventuele evolutie mogelijk zijn. Deze eco-sfeer reikt van de baan van Venus, via de baan van de aarde tot in de ruimte tussen Mars en Jupiter.
Maar waar is deze raadselachtige planeet gebleven, of heeft ze nooit bestaan? Veel onderzoekers geven deze al zolang bekende onbekende een plet achter de zon. Omdat hij nu en ook in de nabije toekomst niet uit de schaduw van de zon komt. Zo kunnen wij hem uiteraard niet zien. Zelfs ruimtesondes op zonnemissie hebben tot nu toe geen verklaring kunnen geven, dit wil zeggen dat ze achter de zon niets ontdekt hebben.
Andere wetenschappers, zoals de Amerikaanse astronoom Charles Kowal, doen meer concrete uitspraken en schatten dat er meer dan 175 miljoen jaar geleden een eind aan deze planeet kwam. In die tijd zou Phaëton tegen een planetoïde zijn gebotst, een ruimtecatastrofe van gigantische omvang, die ons hele zonnestelsel aan de rand van de ondergang zou hebben gebracht.
Brokken gesteente zouden door ons zonnestelsel zijn gevlogen, planeten en maan hebben gebombardeerd en kraters met een diameter van wel 600 km en 25 km diep hebben geslagen, bijvoorbeeld op Mars. Daarnaast zouden grotere brokstukken door Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus zijn opgevangen en tot ringen en manen zijn geworden. Zouden vele kraters in onze aarde zo ontstaan zijn? Zouden dino's zou uitgeroeid zijn? Is onze maan ook zou ontstaan? Het klinkt alsof we nog meer raadsels boven ons hoofd halen?
Opvallend is in elk geval dat deze ringen niet dezelfde samenstelling hebben als de planeten waar ze omheen draaien. Ook bij de manen zijn er opvallende zaken, zoals bij de buitenste Mars-maan Deimos: het eigen gewicht hiervan is zo laag dat sommige onderzoekers vermoeden dat hij hol is. Er zijn zelfs onderzoekers die de vergaande gedachte aanhangen dat Deimos door vroegere bewoners van ons zonnestelsel als mijn werd gebruikt. Kwamen deze buitenaardse wezens misschien van Phaëton? Overtuigde Phaëton-aanhangers denken dat de mysterieuze planeet ooit bewoond werd en brengen hem zelfs in verband met het legendarische Atlantis, waarvan de Griekse filosoof Plato deze theorie toen ook al hoog in het vaandel droeg.
Vele vragen, vage antwoorden
Of er daadwerkelijke een verband bestaat tussen de ondergang van Atlantis en de vernietiging van de planeet Phaëton, blijft een raadsel. De moderne wetenschap is weliswaar bezig met verschillende onderzoeken, maar de definitieve, bevredigende antwoorden kunnen tot op de dag van vandaag niet worden gegeven.
Zo is bijvoorbeeld niet duidelijk waar en wanneer slinger- en kantelbewegingen van de aarde zich geohistorisch hebben voorgedaan en wanneer de aardas is verschoven, met verwoestende natuurrampen op onze planeet tot gevolg. Ook de steeds terugkerende ompoling van het magneetveld van de aarde zou naast aardse ook galactische oorzaken kunnen hebben, en dus op een botsing met Phaëton-brokstukken kunnen berusten. Dat er ompolingen zijn geweest, lijdt geen twijfel, omdat de krachtlijnen van het magneetveld van de aarde als elektrische vingerafdrukken in het gestolde magma zijn vereeuwigd.
Of al deze natuurrampen door de planeet Phaëton zijn veroorzaakt of niet, één ding staat vast: ons zonnestelsel is door explosies, uitbarstingen en crises ontstaan en gevormd, en dat slechts nog maar enkele duizenden jaren geleden. Ook al bestaat de aarde al miljarden jaren, het zonnestelsel zoals we het nu kennen kent misschien naar maar even een 'stilstaande fase' alhoewel ons zonnestelsel nog steeds aan het expanderen is en kleine veranderingen plaats vinden was het 2000 jaar, 5000 jaar en veel vroeger een veel rumoerigere, tijd als nu, met kosmische veranderingen, explosies, uitdovingen, maanvormingen binnen ons eigen zonnestelsel.
Talrijke archeologische vondsten prikkelen de fantasie van bekende onderzoekers. Als n van de raadselachtigste documenten geldt een Soemerische kleitablet waarop onze planeten zijn afgebeeld - met de juiste verhoudingen en op een manier alsof ze door een telescoop zin gekeken. Verwarrend is echter het feit dat de onbekende astronoom tien planeten heeft afgebeeld in plaats van negen (of zat onze maan hiertussen, waarschijnlijk niet). Bovendien hebben archeologen oeroude kalenders gevonden, die een verkorting van het aardjaar tot ver onder 365 dagen aannemelijk maken, mogelijk veroorzaakt door de kosmische catastrofes zoals een meteoriet inslag van bijvoorbeeld brokstukken van de geëxplodeerde planeet Phaëton
Was er intelligent leven op Phaëton?
Laten we er gewoon eens van uitgaan dat de lege plek tussen Mars en Jupiter, die al sinds het begin van de astronomie voor veel wetenschappers onlogisch is, ooit werkelijk gevuld werd door een tiende planeet, Phaëton genaamd. In theorie is dit goed mogelijk, want enkele puur wiskundige, op basis van astronomische ervaringsgegevens aannemelijke Phaëton-theoriën kunnen niet van de hand worden gewezen. Alleen zijn ze met onze huidige kennis ook niet te bewijzen - tenminste, nog niet.
Phaëton, 350 - 400 miljoen km verwijderd van de zon en ook qua grootte tussen Mars en Jupiter in te passen, zou dan bijvoorbeeld ouder dan de aarde zijn. Hij zou nog binnen de zogehete levenszone van ons zonnestelsel liggen, waarin, net als op aarde, biosfeer heerst en er zich dus leven kan ontwikkelen. Het is daarom niet ondenkbaar dat lange tijd door het ontstaan van de aarde, er op Phaëton al hoogontwikkeld en intelligent leven heerste, al dan niet gezegend met minimaal al onze bekende technologieën tot aan ruimtevaart toe en misschien een nog wel groter kennis. Misschien heeft deze soort zijn planeet zelf opgeblazen door een ramp te veroorzaken of zou het een kosmische oorzaak hebben gehad waar zij niets aan konden doen. Of is er nooit zo'n planeet geweest? Zijn de brokstukken daar beland doordat iets al deze brokstukken in deze baan leidt? Of zullen we er maar van uit gaan dat er vroeger een 10de planeet heeft bestaan die miljoenen jaren, of waren het eerder enkele duizenden jaren, geleden ontploft is. Zouden er mensen uit de oertijd hiervan getuige geweest zijn van het bestaan van een 10de planeet of dachten de vroegere Soemeriers ook al zoals Johannes Kepler en waren ze hem en zijn theorieën voor. Dit zou betekenen dat er zeer intelligente oermensen zouden bestaan hebben. De Grieken dachten in ieder geval dat de zoon van Helios hiervoor verantwoordelijk was met alle aardse gevolgen van dien.
